Skóra bije na alarm! Alergie na kosmetyki

© Alexander Raths - Fotolia

Niepożądana reakcja na kosmetyki: alergia czy podrażnienie?

Na wstępie warto zdefiniować, co rozumiemy pod pojęciem reakcji niepożądanej powstałej w wyniku stosowania kosmetyków. Otóż objawem ubocznym w tym przypadku jest każde niekorzystne i niezamierzone działanie kosmetyku. Szacuje się, że objawy uboczne na kosmetyki występują u około 15% osób. Zaczerwienienie, swędzenie, liszajowata forma, wyprysk, przebarwienie, a nawet świąd i bolesność – to tylko niektóre z rodzajów zmian, przez które skóra sygnalizuje, że zastosowano substancje lub preparaty o szkodliwych dla nas właściwościach. Sami nie potrafimy jednak odróżnić, w którym przypadku mamy do czynienia z podrażnieniem, a gdzie nastąpiła reakcja alergiczna. W takiej sytuacji powinniśmy się zwrócić do dermatologa. W przypadku wystąpienia podrażnienia skóry wskutek zewnętrznego stosowania preparatów pielęgnacyjnych czy kosmetyków kolorowych niezwykle istotna jest właściwa i szybka diagnoza, która powie nam, czy nastąpiło podrażnienie skóry czy doszło do reakcji o charakterze uczuleniowym. W celu rozpoznania alergii na kosmetyki powszechnie stosuje się naskórkowe testy płatkowe z wybranymi ich składnikami – wyjaśnia dr n. med. Ewa Kaniowska z Centrum Dermatologii Estetycznej i Laserowej Derma Puls. Do najczęściej występujących objawów przy alergicznym kontaktowym zapaleniu skóry możemy zaliczyć: silny rumień o wyraźnych krawędziach, obrzęk z tworzącymi się pęcherzami, świąd czy łuszczenie się naskórka.

Przyjemny zapach – nieprzyjemne konsekwencje

Wybierając kosmetyki, często kierujemy się ich zapachem. Czasami wydaje nam się, że dany krem czy pomadka pachnie tak pięknie, że aż moglibyśmy je zjeść. Pamiętajmy jednak, że wytwarzana woń jest sumą kompozycji zapachowej, będącej mieszaniną naturalnych i (lub) syntetycznych substancji. To one są podstawą w produkcji dezodorantów, perfum, wód kolońskich czy toaletowych. Czego szczególnie się wystrzegać? Do najbardziej uczulających należą m.in. atranol, chloroatranol, lyral (HICC) – jego użycie w produktach kosmetycznych powinno być ograniczone do 0,02%. Częstą przyczyną alergii na substancje zapachowe jest też geraniol, eugenol i izoeugenol, reagujące krzyżowo. Nazwy te do najłatwiejszych nie należą, ale można je zapisać i porównać ze składem wypisanym na opakowaniu wybranego przez nas kosmetyku.

Czas wyjaśnić tajemniczą terminologię: konserwanty, emolienty, barwniki

Za większość reakcji alergicznych występujących po stosowaniu kosmetyków odpowiadają substancje zapachowe, konserwanty i barwniki. Konserwanty najczęściej łączymy z produktami spożywczymi, szczególnie tymi z długą datą przydatności. Jak się okazuje, kosmetyki również nie są ich pozbawione. Dodawane do preparatów pielęgnacyjnych i kolorowych przedłużają ich trwałość. Jednym z najbardziej popularnych, o działaniu silnie alergizującym, jest formalina (i jej wyzwalacze) oraz aldehyd mrówkowy. Kosmetyki pielęgnacyjne codziennego użytku zawierają także emolienty, czyli środki zmiękczające i wygładzające naskórek. Zalecane są przede wszystkim do pielęgnacji skóry suchej, z objawami nadmiernego łuszczenia się naskórka. Najczęściej alergizującą substancją w tej dziedzinie jest maleinian dikaprylu (DCM), zawarty w produktach do pielęgnacji skóry i włosów, a także w filtrach przeciwsłonecznych. Podobnie jak nie jest nam obojętny rodzaj, zapach czy data przydatności danego kosmetyku, tak samo ważna jest barwa produktu. Zauważmy jednak, że producenci kremów, szamponów koloryzujących czy farb do włosów zalecają wcześniejsze wykonanie próby alergicznej na niewielkim obszarze skóry. Wystarczy nanieść niewielką ilość substancji na skórę i odczekać minimum 30 minut. Jeśli w tym czasie nie pojawią się niepożądane reakcje, można przejść do koloryzacji włosów. Jeśli jednak nie zastosujemy się do wskazań na ulotce, nałożymy farbę na włosy i wystąpi reakcja alergiczna, możemy mieć pretensje tylko do siebie. Powstała w tym przypadku zmiana skórna o charakterze alergicznym ma postać wyprysku kontaktowego oraz silnej reakcji pokrzywkowej. Barwnikiem kosmetyków najczęściej wywołującym reakcje alergiczne jest p-fenylenodiamina (PPD).