Biotechnologia w kosmetologii

Kosmetologia i biotechnologia – definicje

Do tej pory byłam przekonana, że to ja jestem kosmetologiem i że kosmetolog to technolog od kosmetyków. Czytając definicje obu terminów w literaturze, pojęłam, że owszem – jestem kosmetologiem, ale nie tylko ja. Jest nim także dermatolog estetyczny, kosmetyczka, chemik… Ale zacznijmy od początku. Biotechnologia według definicji to integracja nauk przyrodniczych i inżynieryjnych mająca na celu zastosowanie komórek lub ich części oraz molekularnych analogów w pozyskiwaniu produktów i usług. Innymi słowy, oznacza to technologiczne zastosowanie, wykorzystujące systemy biologiczne organizmów żywych lub ich składniki (drobnoustroje, kultury tkankowe itd.), żeby wytwarzać lub modyfikować produkty bądź procesy w określonym zastosowaniu.

Aby termin ten był bardziej zrozumiały, posłużę się teraz przykładami procesów biotechnologicznych, historycznymi i współczesnymi, ponieważ metody biotechnologiczne są wykorzystywane od bardzo dawna. Historycznie rzecz ujmując, biotechnologia obejmowała sposoby przeróbki lub konserwacji produktów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, jak np. kiszenie warzyw i owoców 1. Produkcja piwa jest procesem biotechnologicznym, w którym wykorzystuje się fermentację cukrów prostych przez drożdże. W wyniku niedostatecznej ilości tlenu utlenianie jest niezupełne i następuje fermentacja. Innym przykładem jest produkcja przetworów mlecznych – serów, jogurtów (jogurty z probiotykami!)². Biotechnologia jest obecna we współczesnym życiu na każdym kroku: to proszki do prania z enzymami odpornymi na wysokie temperatury, rozkładającymi cząstki brudu, oczyszczanie ścieków, neutralizacja i bioutylizacja odpadów, a także produkcja biogazu. To techniki hodowli zwierząt lub roślin, takie jak krzyżowanie i selekcja w celu otrzymania organizmów o określonych cechach, np. roślin dających wyższe plony biomasy i białka. Biotechnologia to także transgeniczne zwierzęta i rośliny, np. tzw. zielona biotechnologia, czyli rośliny ze zwiększoną tolerancją na stres, z poprawioną wydajnością fotosyntezy i przyswajania azotu atmosferycznego czy tak „zaprojektowane”, aby mogły produkować pestycydy, co eliminuje konieczność ich zewnętrznego stosowania. Wreszcie nowoczesna biotechnologia to wykorzystanie genetycznie zmodyfikowanych organizmów, takich jak pałeczka okrężnicy lub drożdże, do produkcji insuliny czy antybiotyków, witamin, enzymów, alkaloidów, a także zastosowanie hodowli komórek zwierzęcych i roślinnych in vitro do produkcji czynników immunologicznych (szczepionki, interleukiny). Techniką nowoczesnej biotechnologii jest inżynieria genetyczna, która pozwala wytwarzać takie białka jak hormon wzrostu, białkowy czynnik krzepnięcia krwi, czynnik przeciwwirusowy – interferon, i wiele innych. W porównaniu z procesami chemicznymi procesy biotechnologiczne są znacznie mniej energochłonne, ponadto są bezodpadowe lub niskoodpadowe, tańsze i wydajniejsze, a powstające przy nich zanieczyszczenia są mało uciążliwe dla środowiska. Duże znaczenie w przemyśle kosmetycznym, a zwłaszcza w modnym obecnie trendzie kosmetyków naturalnych, ma fakt, że organizacje nadające certyfikaty „eko”, takie jak BDiH, ECOCERT czy powstający obecnie COSMOS, certyfikują surowce kosmetyczne otrzymane metodami biotechnologii.

Wymieniłam pokrótce wiele znanych zastosowań biotechnologii i technik biotechnologii. O surowcach kosmetycznych pochodzenia biotechnologicznych i sposobach ich otrzymywania napiszę szczegółowo w dalszej części tego opracowania. Mam nadzieję, że pobieżny przegląd dał obraz złożoności tej dziedziny. Dużo trudniej jest zdefiniować termin kosmetologia. Mam wrażenie, że to pojęcie dopiero się definiuje. Termin kosmetologia pojawia się bardzo często w kontekście wykształcenia. Jeśli wpiszemy go w wyszukiwarkę, pojawią się strony z uczelniami, kursami, informacjami o tym, co powinien wiedzieć i umieć kosmetolog, osobami oferującymi usługi kosmetologiczne (a w rzeczywistości kosmetyczne). Dlatego po przedstawieniu definicji literaturowych pokuszę się o własną definicję.

Najogólniej rzecz ujmując, kosmetologia to wiedza o kosmetykach i sposobach ich stosowania3. Rozwijając temat, można stwierdzić, że kosmetologia obejmuje wiadomości z zakresu zarówno podstawowych, jak i klinicznych nauk medycznych. Wymienić tutaj można anatomię, histologię i fizjologię komórki, fizjologię, biochemię, chemię kosmetyczną, dermatologię, medycynę estetyczną, chirurgię plastyczną, geriatrię, onkologię, promocję zdrowia, endokrynologię, choroby wewnętrzne, dietetykę. Kosmetologia zajmuje się nie tylko maskowaniem lub likwidowaniem już istniejących defektów kosmetycznych, ale także prewencją, która może przedłużyć młodość.

Według Encyklopedii PWN kosmetologia to kosmetyka lekarska, dział medycyny: dermatologii zajmujący się utrzymywaniem i przywracaniem urody ciała, głównie twarzy, leczeniem stanów chorobowych skóry, włosów i paznokci. Kosmetologia, podobnie jak biotechnologia, stosowana była od bardzo dawna. W grobowcach faraonów znaleziono szminki i pudry, dzięki temu wiemy, że Egipcjanki lakierowały paznokcie na kolor czerwony lub złoty, farbowały rzęsy i brwi. Makijaż oczu robiły kolorem zielonym lub czarnym. Używały dużo pudru, za pomocą którego tuszowały wpływ słońca. Środkiem do mycia był rodzaj pasty, która zawierała substancje odtłuszczające i pieniące. W jednym z papirusów egipskich podano przepis na odmłodzenie: sól z północy wymieszana z miodem i proszek alabastrowy. W starożytnym Rzymie jamę ustną pielęgnowano przez płukanie ust wodą perfumowaną, używano szczoteczek i myto zęby proszkiem z rogu5. Moja definicja: kosmetologia to integracja nauk medycznych i chemicznych zajmująca się uzyskiwaniem kosmetyków, stosowaniem ich w celu pielęgnacji, upiększania i leczenia chorób skóry twarzy i ciała oraz osiągnięcia dobrego samopoczucia.

Literatura:

1. Nowa encyklopedia powszechna PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2. Chmiel A., Biotechnologia. Podstawy mikrobiologiczne i biochemiczne, Warszawa 1991
3. www.dermatozy.pl, dr hab. med. Radosław Śpiewak
4. www.kosmetologia.edu.pl, dr n. med. Sebastian Kuczyński
5. Kosmetologia, wyd. V, B. Jaroszewska, Atena
6. Wikipedia
7. Laboratoires Serobiologiques, monografia Vegeseryl® HG
8. Lipotec, monografia Antarcticine®
9. Rhan Cosmetics, monografia Phytodermina Lifting®

Artykuł pochodzi ze strony www.biotechnologia.pl.
Redakcja i śródtytuły - Dorota Bury