Trądzik część 1

© Jörg Hackemann - Fotolia

Trądzik pospolity, popularnie nazywany trądzikiem młodzieńczym, jest chorobą skóry dotykającą rozmieszczonych na większości ciała aparatów włosowo- -łojowych. Jego objawami są zmiany chorobowe nazywane zaskórnikami lub pryszczami, zwykle występujące na twarzy, plecach, ramionach, szyi i klatce piersiowej, gdzie aparaty włosowo- łojowe są najliczniejsze. Bezpośrednią przyczyną powstawania zmian trądzikowych jest sprzężenie dwóch czynników. Po pierwsze – nadmiernej aktywności gruczołów łojowych, po drugie – zatkania gruczołów łojowych przez warstwę martwego naskórka, który mocno przylega do skóry. W takim przypadku w środku mieszka włosowego rozwija się zakażenie spowodowane przez bakterie, a powstały czop wypełnia się ropą.

Przyczyny powstawania trądziku nie są do końca znane. Znany jest sam proces rozwoju zmiany zaskórnikowej, jednak nie jest do końca poznane podłoże tego procesu. Przypuszcza się, że stanowi je kilka powiązanych ze sobą czynników, z których główną rolę odgrywają zmiany hormonalne oraz predyspozycje genetyczne. Istnieje szereg innych czynników nasilających, tj. mogących spowodować wysyp i pogorszenie stanu skóry, do których należą niektóre leki, stres, tłuszcz z kosmetyków i środków nawilżających, jak również tłuszcz występujący w otoczeniu, np. zanieczyszczone powietrze, wysoka wilgotność, nieodpowiednia higiena itp.

Aktualnie istniejące metody leczenia trądziku pozwalają kontrolować praktycznie każdy przypadek. Sposób leczenia podyktowany jest nasileniem schorzenia. W lżejszych przypadkach stosuje się głównie ogólnodostępne leki, natomiast w cięższych przypadkach niezbędna może się okazać wizyta u dermatologa i zastosowanie leków specjalistycznych na receptę. Wczesne leczenie trądziku jest najlepszym sposobem, aby nie dopuścić do rozwoju choroby i uniknąć powstania blizn potrądzikowych, a także poprawić stan skóry i podnieść poczucie własnej wartości.

 Definicja trądziku i mechanizmy jego występowania

Trądzik pospolity może występować w każdym wieku, może dotyczyć zarówno małych dzieci, jak i dorosłych, jednak chorują na niego głównie nastolatki i starsza młodzież. Jest chorobą występującą w okolicach skóry bogatych w gruczoły łojowe i w związku z tym charakteryzuje się łojotokiem oraz tworzeniem zaskórników, grudek, krost i blizn [1]. Objawy trądziku pojawiają się w okresie dojrzewania, kiedy nasilone wydzielanie androgenów powoduje powiększenie gruczołów łojowych na twarzy, piersiach i plecach, co w konsekwencji prowadzi do zwiększenia wydzielania łoju. Początek choroby przed 12. rokiem życia obserwuje się dość rzadko, w około 7% przypadków, choć coraz częściej stwierdza się wcześniejszy rozwój zmian trądzikowych (przed okresem pokwitania). Szczyt zapadalności na trądzik występuje nieco później i przypada na 14.–17. rok życia u kobiet i 16.–19. rok życia u mężczyzn (30–66% pacjentów). W ostatniej dekadzie wyraźnie zwiększył się średni wiek osób zgłaszających się do lekarza z powodu trądziku – z 20,5 do 26,5 roku. Ma to niewątpliwie związek z utrzymywaniem się zmian trądzikowych w wieku dorosłym, co może dotyczyć nawet 50% pacjentów. Powyżej 25. roku życia trądzik na twarzy występuje u 54% kobiet i 40% mężczyzn. U 5% kobiet i 1% mężczyzn w 40. roku życia nadal obserwuje się zmiany o istotnym znaczeniu klinicznym [2].

W ostatnich latach rozumienie patogenezy trądziku całkowicie się zmieniło. Do podstawowych procesów obserwowanych w przebiegu tworzenia się zmian trądzikowych zalicza się:

• nadprodukcję łoju, łojotok,
• zaburzenia rogowacenia ujść jednostek
  włosowo-łojowych,
• kolonizację gruczołów łojowych przez Propionibacterium acnes,
• rozwój stanu zapalnego.

Piśmiennictwo

1. J. Szepietowski, M. Kapińska-Mrowiecka, A. Kaszuba, A. Langner, W. Placek, H. Wolska, Ł. Matusiak, Trądzik zwyczajny: patogeneza i leczenie. Konsensus Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, „Przegląd Dermatologiczny” 2012, 99, s. 650.
2. P. Czyż, B. Miękoś-Zydek, Współczesne poglądy na etiopatogenezę ciężkich postaci trądzika pospolitego ze szczególnym uwzględnieniem aspektów psychologicznych, „Nowa Klinika” 1999; 6: 1122-7.
3. G.F. Webster, A.V. Rawlings, Trądzik. Diagnostyka i leczenie, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2009.
4. J. Szepietowski, M. Kapińska-Mrowiecka, A. Kaszuba, A. Langner, W. Placek, H. Wolska, Ł. Matusiak, Trądzik zwyczajny: patogeneza i leczenie. Konsensus Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, „Przegląd Dermatologiczny” 2012, 99, s. 650.
5. K. Wołosik, M. Knaś, M. Wacewicz, P. Dmuchowska, Skuteczność terapii skojarzonej w redukcji blizn potrądzikowych – opis przypadków, „Przegląd Dermatologiczny” 2013, 100, 103.
6. W. Placek, K. Romańska-Gocka, A. Grzanka, Leczenie miejscowe trądziku, „Przegląd Dermatologiczny” 2011, 98, 442-448.
7. M. Sobjanek, M. Zabłotna, M. Sokołowska- -Wojdyło, B. Nedoszytko, I. Michajłowski, Czynniki genetyczne w etiopatogenezie trądziku pospolitego, „Postępy Dermatologii i Alergologii” 2007; XXIV, 4: 183-187.
8. V. Skrzypulec-Plinta, A. Chełmicki, Terapia hormonalna w trądziku, „Dermatologia Estetyczna” nr 5(76)/2011.
9. B. Pytrus, Znaczenie diety w leczeniu trądziku różowatego, „Dermatologia Estetyczna” 2013, nr 1(84).
10. W. Placek, K. Romańska-Gocka, A. Grzanka, Leczenie miejscowe trądziku, „Przegląd Dermatologiczny” 98/2011, s. 445.
11. L. Brzezińska-Wcisło, J. Rubisz-Brzezińska, Trądzik pospolity jako problem terapeutyczny, „Wiadomości Lekarskie” 1999, nr 52(3/4), s. 170.
12. G. Broniarczyk-Dyła, I. Urysiak, Wawrzycka- Kaflik A., Keloidy i blizny przerosłe, „Postępy Dermatologii i Alergologii” 2006, 23, 234-238.
13. K. Padlewska, Mikrodermabrazja, „Beauty Forum” 2010, 10,16-18.
14. K. Wołosik, M. Knaś, M. Wacewicz, P. Dmuchowska, Skuteczność terapii skojarzonej w redukcji blizn potrądzikowych – opis przypadków, „Przegląd Dermatologiczny” 2013, 100, 103.
15. M. Kapińska-Mrowiecka, Postępowanie pielęgnacyjne w trądziku, „Dermatologia i Uroda”, jesień-zima 2011.
16. A. Kaszuba, R. Bartkowiak, I. Pijanowski, Wspomagające i zabiegowe metody leczenia trądziku pospolitego oraz zmian potrądzikowych, „Dermatologia Estetyczna” 2005, 7, 253-259.