Chronobiologia a kosmetyka

Czym jest chronobiologia?

Chronobiologia to nauka zajmująca się biologicznymi rytmami, czyli regularnymi, spontanicznymi zjawiskami, jakim podlegają żywe organizmy. Stanowią one jedną z cech ożywionej materii. Są zaprogramowane w czasie i rządzą najważniejszymi procesami organizmu ludzkiego: metabolicznymi, nerwowymi, hormonalnymi, skórnymi... Umożliwia to organizmowi dostosowanie się do zmiennych warunków w ciągu doby.

Wyróżniamy dwa rodzaje biorytmów:

• rytm zależny od zmian dzień/noc. Jest aktywowany i kontrolowany przez światło;
• rytm zależny od pory dnia, mniej związany ze zmianami natężenia światła.

Człowiek jest bardziej wrażliwy na ten drugi rodzaj biorytmów. Podlega też zmianom wyznaczanym przez pory roku.

Rytm skóry

Komórka nie może wykonywać wszystkich swoich zadań równocześnie, ponieważ to pochłaniałoby zbyt wiele energii. Znaczna liczba procesów komórkowych jest więc zaprogramowana w czasie i podlega cyklom dobowym. Dotyczy to szczególnie naskórka, a właściwie warstwy rogowej, która musi utrzymać poziom nawilżenia i chronić skutecznie przed wpływem otoczenia.

Noc

Nocą komórki nastawione są na regenerację. Odbudowują wtedy elementy naskórka - korneocyty, NMF, film hydrolipidowy i cement międzykomórkowy - by mógł on pełnić swoją rolę ochronnej bariery za dnia. Nocą agresywne czynniki zewnętrzne są zredukowane do minimum, mięśnie pozostają w spoczynku, organy pracują wolniej, skóra może więc poświęcić się całkowicie naprawianiu szkód odniesionych za dnia. Pośród mechanizmów naprawczych można wymienić:

• wydzielanie ciałek lamelarnych, bogatych w lipidy,
• nasilenie syntezy lipidów naskórkowych, które zapobiegają wysychaniu skóry,
• produkcję cytokin i czynników wzrostu,
• odbudowę DNA naskórka,
• przywracanie właściwego stężenia wapnia, które maleje pod wpływem czynników zewnętrznych za dnia.

Dzień

W dzień komórki skóry nastawione są na ochronę przed agresywnymi czynnikami zewnętrznymi, takimi jak słońce, chłód, wiatr, zanieczyszczenie, stres, niewłaściwa higiena życia...

Wyróżniamy trzy rodzaje funkcji ochronnych:

• ochrona mechaniczna zapewniana przez trzy warstwy skóry (naskórek, skóra właściwa i tkanka podskórna), zapewniające jej solidność, rozciągliwość, elastyczność i rolę amortyzatora dla organów wewnętrznych;
• ochrona chemiczna antybakteryjna i immunologiczna dzięki warstwie rogowej, filmowi hydrolipidowemu, komórkom Langerhansa i skórze właściwej;
• fotoochrona zapewniana przez naskórek.

W ciągu dnia stres związany z codzienną aktywnością powoduje uwalnianie toksyn, które zakłócają funkcjonowanie komórek i niszczą tkankę podtrzymującą. Żeby skóra wykorzystała w pełni czas potrzebny na jej regenerację nocną, trzeba spać odpowiednio długo i w odpowiednich warunkach.