Fibromialgia

Ważny krok: rozpoznanie

Chociaż objawy są liczne i zróżnicowane, a diagnoza trudna, fibromialgia zaliczana jest do chorób reumatoidalnych i istnieją sposoby jej stwierdzenia. Niestety, personel medyczny często nie potrafi prawidłowo rozpoznać schorzenia z powodu braku odpowiedniej wiedzy. Z drugiej strony w American College of Rheumatology ustalono dość precyzyjne kryteria rozpoznawania fibromialgii. Podstawowym wyznacznikiem jest chroniczny ból, trwający co najmniej trzy miesiące i dotyczący szczególnie 18 ściśle określonych punktów ciała, nazywanych testowymi. Jeśli jedenaście (lub dziewięć, jak podają niektóre źródła) z nich jest bolesnych przy ucisku, można podejrzewać fibromialgię. Prawdopodobieństwo zwiększa się, jeśli dodatkowo bólowi towarzyszą: poranne zesztywnienie stawów, zaburzenia snu, uogólnione zmęczenie, podatność na zmęczenie mięśni, bóle i zawroty głowy, zaburzenia wzroku i słuchu, palpitacje, uczucie zniecierpliwienia i stany depresyjne. Wielu chorych mówi, że dzień, w którym uznano ich za chorych, był dla nich dużą ulgą mimo uciążliwych dolegliwości, ponieważ wreszcie mogli uwolnić się od posądzenia, że ich kłopoty spowodowane są lenistwem i zachwianiem psychicznym. Tak bowiem często sądzi otoczenie, a nawet wielu lekarzy. Chroniczne bóle, zmęczenie i zaburzenia snu typowe dla tej choroby często brane są za objawy depresji. Jednak osoby chore inaczej interpretują swój obniżony nastrój: nie jest on przyczyną dolegliwości, lecz ich logiczną konsekwencją. Symptomy Objawy choroby są różne u różnych osób. Co więcej, klimat, pora dnia, poziom stresu i aktywności fizycznej są czynnikami mogącymi nasilać objawy oraz wpływać na ich zmienność w czasie. Uogólnione bóle mięśniowe trwają często miesiącami. Towarzyszy im uczucie zesztywnienia, a określone miejsca na ciele są bolesne w dotyku. W ekstremalnych przypadkach ból obejmuje całe ciało. Typowe są też: nieregularny sen, sztywność ciała po przebudzeniu, chroniczne zmęczenie (przez cały dzień), bóle głowy lub silne migreny (prawdopodobnie wywołane napięciem mięśni szyi i ramion oraz rozregulowaniem naturalnych mechanizmów kontroli bólu), syndrom drażliwego jelita, biegunki, zaparcia i bóle brzucha, depresja lub niepokój u około jednej trzeciej osób chorych, nasilenie wrażliwości zmysłów – na zapachy, światło, hałas, zmiany temperatury oraz dotyk, bolesne miesiączki, syndrom drażliwego pęcherza.

Osoby szczególnie zagrożone

• Kobiety – fibromialgia dotyczy niemal czterokrotnie częściej kobiet niż mężczyzn. Przypuszcza się, że wpływ mają tu hormony płciowe, ale nieznany jest ciągle mechanizm tej zależności. Istnieje hipoteza, że testosteron czyni mężczyzn odporniejszymi na ból.
• Osoby zaawansowane wiekiem, po 50. roku życia – chociaż u kobiet choroba objawia się najczęściej między 40. a 60. rokiem życia, w okolicach menopauzy. Podczas menopauzy poziom hormonów płciowych spada.
• Osoby, w których rodzinie zdarzały się przypadki fibromialgii lub depresji.
• Osoby z zaburzeniami snu spowodowanymi kurczami mięśni lub syndromem niespokojnych nóg.
• Osoby po traumatycznych przeżyciach, takich jak np. wypadek, uraz fizyczny lub psychiczny, choroba wymagająca interwencji chirurgicznej lub trudny poród.
• Osoby dotknięte infekcją wirusową, jak choroba z Lyme lub wirus HIV.

Wiele leków może sprzyjać pojawianiu się lub nasilać objawy fibromialgii:

• fibraty i statyny (leki obniżające poziom cholesterolu),
• betablokery (HTA, choroba wieńcowa),
• środki przeczyszczające,
• diuretyki,
• Cymetidine, omeprazole (leki na nadkwaśność),
• barbiturany,
• leki stosowane w chemioterapii.

Silikonowe implanty, traumatyczne przeżycia i nadmierny stres również mogą prowokować tę chorobę. Doszukano się ponadto rodzinnych predyspozycji (między matką a córką oraz między siostrami). Co do warunków higieniczno-dietetycznych, odgrywają znaczącą rolę, ale zbyt mało podkreślaną w przedsięwzięciach profilaktycznych i leczniczych.