Wyprysk (eczema)

Eczema jest powierzchownym stanem zapalnym skóry. Obraz kliniczny wyprysku jest różnorodny.

Wyprysk jest jedną z najczęstszych chorób alergicznych skóry. Przebieg schorzenia może mieć charakter ostry lub przewlekły. Typowe są okresy zaostrzeń i remisji. Czasami pacjent ma nawet dłuższe okresy zupełnie bezobjawowe, w cięższych przypadkach całkowite remisje są albo bardzo krótkotrwałe, albo nie występują wcale. Schorzenie może mieć związek z wykonywaną pracą zawodową (eczema professionale) i wręcz uniemożliwiać pracę w dotychczas wykonywanym zawodzie (np. fryzjerki, kosmetyczki, murarza czy mechanika samochodowego). Jest to niezwykle istotne, gdyż wyprysk zawodowy może uniemożliwiać wykonywanie danego zawodu, może być także przyczyną przyznania świadczeń rentowych. Szczególnie istotna jest profilaktyka i informowanie np. matek dzieci z atopowym zapaleniem skóry, iż dziecko nie powinno kształcić się np. w zawodzie fryzjerki, gdyż ryzyko rozwinięcia egzemy zawodowej w tym przypadku jest znaczne. Niejednokrotnie spotkałam się z przypadkami młodzieży kształcącej się w zawodach, w których narażenie na egzemę zawodową jest duże i np. chłopiec kończący szkołę zawodową murarską wie, że nie będzie mógł wykonywać wyuczonego zawodu.

Objawy

Obraz schorzenia pod względem etiopatogenetycznym jest niejednolity. Wyróżnia się co najmniej trzy następujące odmiany wyprysku:

• wyprysk endogenny - powstający pod wpływem czynników wewnątrzpochodnych
• wyprysk kontaktowy - powstaje w wyniku kontaktu z alergenami, z którymi ma kontakt skóra (np. chrom, kobalt, nikiel, składowe gumy, barwniki, leki, kosmetyki i in.)
• wyprysk z podrażnienia - tzw. wyprysk
• toksyczny lub egzema ze zużycia.

Eczema jest powierzchownym stanem zapalnym skóry. Obraz kliniczny wyprysku jest różnorodny - w zależności od czasu trwania zmian (faza rumieniowa, wysiękowa, cofania się zmian), lokalizacji i innych czynników. Wykwitem podstawowym jest tzw. grudka wysiękowa lub pęcherzyk. Następstwem pęcherzyków są drobne sączące nadżerki, tzw. studzienki, następnie pojawiają się strupy. W okresie wycofywania się zmian obserwujemy lekkie zaczerwienienie i złuszczanie naskórka. Zmiany wypryskowe są nieostro odgraniczone od skóry zdrowej (znalezienie granicy między skórą zmienioną wypryskowo a zdrową może nastręczać trudności). Często dochodzi do wtórnego zakażenia zmian wypryskowych - tzw. zliszajcowacenie (impetiginisatio), co objawia się obecnością miodowożółtych lub szarożółtych ("brudnych") strupów. Wyjątkowo obserwowane objawy ogólne, jak gorączka czy też bolesność w okolicy zmian skórnych, są również sygnałem wtórnych powikłań ropnych. Rzadziej wypryskowi towarzyszy stan zapalny tkanki podskórnej, co prowadzi do powsta wania obrzęków, szczególnie w okolicach powiek, warg, i zniekształcenia rysów twarzy - możemy nawet nie rozpoznać znajomej osoby. Poza twarzą obrzęki dotyczą często rąk i stóp. W przypadkach przewlekle utrzymujących się zmian wypryskowych lub nawracających stale w tej samej lokalizacji objawy sączeniowe typu grudek wysiękowych, pęcherzyków czy nadżerek wycofują się całkowicie, a dochodzi do tzw. zliszajowacenia skóry (lichenisatio). Zliszajowacenie polega na zgrubieniu skóry, zmniejszeniu jej sprężystości oraz na tzw. wzmożonym poletkowaniu (nasilenie rysunku skóry, która wygląda, jakby była oglądana przez szkło powiększające). Wypryskowi towarzyszy mniej lub bardziej nasilony świąd. Szczególnie w tzw. fazie ostrej – na początku wysiewu zmian - świąd jest wybitnie nasilony, stąd też obserwujemy u pacjentów liczne ślady zadrapań. W niniejszym artykule opiszę wyprysk endogenny, pozostałe odmiany będą treścią następnego.