Naskórek budowa i najnowsze substancje czynne

Można powiedzieć, że naskórek to główne pole pracy kosmetyczek, doskonale im znane, ponieważ dzięki niemu mogą postawić szybką i pewną diagnozę, i to nie tylko skóry – naskórek odzwierciedla bowiem stan całego organizmu. Jest obiektem wielkiej troski i różnorakich zabiegów pielęgnacyjnych, ale też celem wszelkich zewnętrznych czynników, nierzadko bardzo szkodliwych. To na naskórek właśnie działają kosmetyki i środki higieny; zresztą na etykietach opakowań można często zobaczyć informację: „nawilża wierzchnie warstwy naskórka”. Przypomnijmy jeszcze, że jego grubość zmienia się zależnie od strefy ciała: jest bardzo cienki na powiekach i dużo grubszy na podeszwach stóp.

Budowa

Wyróżniamy cztery główne typy komórek naskórka:

Keratynocyty

Zdecydowanie najliczniejsze (80% komórek naskórka); ich cechą szczególną jest różnicowanie się podczas migracji ku wierzchnim warstwom i produkowanie keratyny, czyli wyjątkowo odpornego białka, które zapewnia skórze ochronę chemiczną. Migracja i keratynizacja keratynocytów to bardzo ważne zjawiska, których obecność pozwala rozpoznać poszczególne warstwy naskórka. Warstwa najgłębiej położona, stratum basale, czyli warstwa podstawna (zwana też rozrodczą), składa się z żywych komórek i jest miejscem licznych podziałów mitotycznych. Następnie każda komórka tej warstwy migruje ku powierzchni, ulegając stopniowo keratynizacji.

Warstwa kolczysta, czyli stratum spinosum, składa się z licznych warstw komórek (średnio z pięciu). Komórki te posiadają jądro, ale ich kształt staje się coraz bardziej płaski w miarę postępowania ku powierzchni. Są ściśle połączone ze sobą przez desmosomy. Obecność licznych rybosomów jest świadectwem intensywnych syntez.

Warstwa ziarnista, stratum granulosum, składa się z kolei z trzech warstw coraz bardziej płaskich komórek, których jądro jest w fazie degradacji. W ich cytoplazmie można zauważyć ziarna keratohialiny i ciałka Odlanda, które aktywnie uczestniczą w tworzeniu cementu międzykomórkowego. 

Warstwa jasna (pośrednia), stratum lucidum, jest bardzo cienka i nie występuje na całym obszarze ciała; tworzona jest przez bardzo spłaszczone komórki o słabym zabarwieniu.

Warstwa rogowa, stratum corneum, to liczne warstwy komórek, których liczba zmienia się zależnie od partii ciała. Najbardziej spłaszczone komórki to korneocyty. Warstwa rogowa dzieli się na dwie podwarstwy:

• warstwa zbita (stratum compactum), zawierająca skeratynizowane komórki połączone ciasno ze sobą; jest to rodzaj bariery fizycznej i chemicznej;
• warstwa złuszczająca się (stratum disyunctum), której korneocyty złuszczają się.