Składniki aktywne w walce z przebarwieniami skóry

powrót

Dossier

O kolorze naszej skóry decyduje przede wszystkim barwnik melanina, ale wpływ mają także grubość skóry, gęstość i rozmieszczenie naczyń krwionośnych, hemoglobina oraz barwniki karotenoidowe. Przebarwienia skóry to ograniczone lub uogólnione zmiany o zabarwieniu ciemniejszym od kolorytu skóry danej osoby, występujące najczęściej na twarzy, dłoniach, a także dekolcie. Stanowią one istotny defekt kosmetyczny, z jakim boryka się około 35% kobiet po 30. roku życia i aż 90% po 50. roku życia. Znając przyczyny powstawania przebarwień, możemy ich uniknąć, natomiast wiedza na temat działania składników rozjaśniających skórę pomoże nam skutecznie je zwalczać.
Muzyka relaksacyjna bez opłat ZAiKS
Składniki aktywne w walce z przebarwieniami skóry© marilyn barbone - Fotolia

Przyczyn powstawania przebarwień jest wiele. Mogą mieć one podłoże genetyczne, hormonalne bądź pojawiać się jako zmiany wtórne, w odpowiedzi na różnego rodzaju bodźce, m.in. cieplne, mechaniczne czy chemiczne. Spośród najczęściej występujących zmian przebarwieniowych wymienić można m.in.: piegi, ostudę, plamy soczewicowate czy przebarwienia pozapalne. Niezależnie od przyczyny powstawania przebarwień w melanocytach dochodzi do pobudzenia syntezy melaniny. Substratem w procesie melanogenezy – tworzenia barwnika skóry – jest aminokwas tyrozyna, natomiast najważniejszym enzymem tego szeregu złożonych reakcji biochemicznych jest tyrozynaza. Komórki barwnikowe za pomocą wypustek dendrytycznych przekazują melanosomy (ziarenka melaniny) do otaczających komórek naskórka. Tam, pod wpływem różnych czynników, m.in. promieniowania UV, dochodzi do uwolnienia melaniny do wnętrza keratynocytu. W zależności od umiejscowienia barwnika w skórze wyróżnia się przebarwienia naskórkowe (powierzchowne), skórne (głębokie) oraz mieszane (jednoczesne występowanie przebarwień skórno-naskórkowych). Aby ustalić głębokość przebarwień, co ma istotne znaczenie przy wyborze najbardziej odpowiedniego postępowania oraz określeniu skuteczności terapii, wykonuje się badanie z wykorzystaniem lampy Wooda. Kosmetyki przeznaczone dla skóry z przebarwieniami powinny zawierać składniki aktywne, które kompleksowo przyczyniają się do zmniejszenia ilości barwnika w komórkach skóry. Wiele spośród składników rozjaśniających wpływa na działanie tyrozynazy, ponieważ jest to enzym kontrolujący szybkość biosyntezy melaniny. Wykorzystuje się także substancje, które ingerują w poszczególne etapy melanogenezy. Najlepsze efekty w walce z przebarwieniami uzyskać można, stosując preparaty kosmetyczne oparte na kilku czynnikach rozjaśniających w połączeniu z substancjami złuszczającymi oraz ochroną przeciwsłoneczną.

Amid kwasu nikotynowego

Amidowa postać witaminy B3, trwała, łatwo rozpuszczalna w wodzie, dobrze przyswajalna i tolerowana przez skórę. Niacynamid to cenny składnik kosmetyczny, znajdujący wszechstronne zastosowanie w pielęgnacji różnych typów cery, także skóry skłonnej do przebarwień. Jego właściwości rozjaśniające wynikają z hamowania transportu melanoso- 29 A mów z melanocytów do keratynocytów, czyli końcowego etapu syntezy barwnika. Jest skutecznym składnikiem, który wyrównuje koloryt skóry, redukuje przebarwienia, m.in. posłoneczne, oraz zapobiega powstawaniu nowych. Niacynamid jest chętnie wykorzystywany w preparatach kosmetycznych, ponieważ poza swoimi właściwościami rozjaśniającymi wspomaga także działanie innych substancji odbarwiających skórę.

  • Piegi – niewielkie, jasno- lub ciemnobrunatne plamki, o różnym nasileniu, bardziej wyraźne w okresie wiosenno- -letnim, pojawiają się najczęściej na twarzy (głównie nos i policzki) oraz na kończynach i plecach. Powstają na skutek przyspieszonego procesu tworzenia melaniny. Występują głównie u osób z I fototypem skóry.
  • Plamy soczewicowate – drobne, jasno- lub ciemnobrązowe plamy, w przypadku których dochodzi do wzrostu melanocytów i zwiększonej ilości barwnika w naskórku. Powstają pod wpływem przewlekłego działania promieniowania słonecznego (plamy soczewicowate słoneczne) lub pojawiają się u osób starszych (plamy soczewicowate starcze).
  • Ostuda (melazma) – żółtobrunatne do ciemnobrunatnych plamy o nieregularnych zarysach, występują głównie u kobiet, symetrycznie w obrębie twarzy (czoło, policzki, nos, górna warga, skronie). Pojawienie się ostudy jest związane z zaburzeniem równowagi hormonalnej, najczęściej u kobiet w ciąży, przyjmujących środki antykoncepcyjne lub stosujących HTZ. Ulega nasileniu przy ekspozycji na słońce. Może również powstać na skutek związków fotouczulających w kosmetykach.
  • Przebarwienia pozapalne – mogą powstawać na skutek wcześniej przebytych chorób skóry (np. trądzik pospolity, łuszczyca, wyprysk), jako hiperpigmentacja wtórna. Mogą być również wynikiem powikłań m.in. po zabiegach laserowych, peelingach chemicznych czy dermabrazji. Dochodzi do wzrostu aktywności melanocytów i wzrostu zawartości melanosomów w komórkach naskórka.
  • Przebarwienia mechaniczne – powstają w wyniku nawracających urazów mechanicznych, gdzie dochodzi do wzrostu melanogenezy w miejscach drażnionych, np. przebarwienia w fałdach skórnych u ludzi otyłych czy na skutek drapania w chorobach przebiegających ze świądem skóry. Częściej występują u osób z ciemną karnacją.
  • Przebarwienia cieplne – powstają na skutek długotrwałego i bezpośredniego nagrzewania skóry, np. przy stosowaniu poduszki elektrycznej. Na skutek wzrostu wytwarzania barwnika przez melanocyty dochodzi do powstania siateczkowych przebarwień, które ustępują niecałkowicie i powoli po ustaniu działania czynnika termicznego.
  • Przebarwienia słoneczne – powstają na skutek zwiększonego wytwarzania melaniny po zadziałaniu promieniowania UV lub promieniowania jonizującego.

więcej w Cabines nr 55

Monika Michalak
publikacje Cabines 55
do góry | powrót