Motywowanie pracowników

Kijek czy marchewka?

Właściwe motywowanie pracowników decyduje nie tylko o sukcesie firmy, ale często o jej istnieniu. Od kierownictwa współczesnych organizacji wymagana jest znajomość praw rządzących zachowaniami ludzi i stosowanie właściwych bodźców zgodnie z zasadami psychologii. A wszystko to w celu podwyższania efektywności pracowników. Korzyści z takiego działania są obustronne: wydajniej pracujący człowiek przynosi wyższy zysk firmie, a jeżeli jest odpowiednio motywowany, wzrasta jego poczucie wartości i chęć pracy w zespole.

Motywacja jest swoistym stanem psychologicznym wpływającym na stopień zaangażowania się człowieka w daną sprawę. O tym, jak istotne jest motywowanie pracowników, może świadczyć chociażby to, że w teorii zarządzania funkcjonuje pojęcie kapitału motywacji, który obok kapitału wiedzy, umiejętności i zadań składa się na pojęcie kapitału ludzkiego przedsiębiorstwa. Samo słowo motywacja pochodzi od łac. movere i oznacza zachęcanie, pobudzanie, wprawianie w ruch. Teoria zarządzania zasobami ludzkimi mówi, że motywowanie jest zestawem sił, które powodują, że ludzie zachowują się w określony sposób.

Motywacja czy manipulacja

Można stwierdzić, że umiejętność właściwego motywowania pracowników jest bliska umiejętności manipulowania nimi. Przy czym słowo manipulacja należy tu rozumieć jako precyzyjne sterowanie zachowaniem innych ludzi, a nie wykorzystywanie tych osób w złych zamiarach. Słowem – jest to umiejętność właściwego stosowania bodźców w stosunku do pracowników.

W procesie kierowania firmą (czyli w procesie złożonym z planowania, organizowania, przewodzenia i kontrolowania działań) motywowanie stanowi jeden ze składników przewodzenia. Warto też przedstawić kilka głównych założeń dotyczących motywacji i właściwego motywowania. Otóż należy pamiętać, że motywowanie jest działaniem pozytywnym i ma pobudzać pracownika do zwiększonego wysiłku, a zarazem dawać mu poczucie satysfakcji z faktu, że jego działania zostały zauważone i docenione. Tak więc motywacja jest szalenie istotnym czynnikiem składającym się na efektywność pracy danej osoby; jest również swoistym narzędziem, za pomocą którego można sterować stosunkami pracy w firmie.

Jak motywować

To pytanie zasadnicze. Należy sobie zdać sprawę z jednej podstawowej rzeczy: każdy człowiek jest inny i nieco inne czynniki będą wpływać na pobudzenie jego aktywności zawodowej. Budowanie ścisłych schematów motywowania i wynagradzania jest skuteczne w przypadku dużych firm, gdzie wymagana jest precyzja przy określaniu ścieżki zawodowej, ale w przypadku małych (np. salonów kosmetycznych) takie ścisłe schematy są sztuczne. Nie oznacza to absolutnie, że nie powinny one funkcjonować! W małych firmach nie ma jednak potrzeby aż tak bardzo ich formalizować.

Ważne jest to, aby każdy pracownik miał świadomość kryteriów, którymi posługuje się przełożony w procesie motywowania. Chodzi o przejrzystość w działaniu kierownictwa i poczucie sprawiedliwości wśród pracowników. Nie może zaistnieć sytuacja, gdy będą oni mieli poczucie, że zasady motywowania i nagradzania są niejasne, że faworyzuje się poszczególnych pracowników. Takie działanie doprowadzi w krótkim czasie do rozbicia zespołu i jego demotywacji. A to wcześniej czy później odbije się na efektach działalności firmy.