Sposoby oddziaływania na komórki tłuszczowe

© Pedro Del Rio - Pixland

P roces lipolizy przebiega pod wpływem enzymu – lipazy trójglicerydowej (TGL), którego poziom jest związany z poziomem cAMP. cAMP z kolei jest powiązany z cyklazą adenylową i fosfodiesterazą. Cyklaza adenylowa sprzyja produkcji cAMP i pobudza proces lipolizy. Fosfodiesteraza powoduje denaturację cAMP i spowalnia tym samym lipolizę.

Była już mowa o tym, że w błonie adipocytów obecne są receptory:

• inhibitujące cyklazę adenylową i zmniejszające poziom cAMP, sprzyjające przez to gromadzeniu tłuszczu w adipocytach;
• stymulujące produkcję cAMP, a więc mające działanie lipolityczne.

Każda substancja, która blokuje działanie tych pierwszych, może pobudzić te drugie i w ten sposób przyczynić się do zmniejszenia ilości tłuszczu w komórkach.

Przybliżymy nieco te mechanizmy oraz ostatnie odkrycia na temat przekaźników międzykomórkowych i kanałów membranowych.

Mechanizmy redukowania wrażliwości receptorów i enzymów

Pewne substancje mogą łączyć się z receptorami i hamować ich działanie. Przykładem takich substancji są saponiny triterpenowe (np. escyna – wyciąg z kasztanowca zwyczajnego i indyjskiego), flawonoidy. Powodują one nasilenie lipolizy. Kofeina również blokuje receptory i sprzyja dzięki temu powstawaniu cAMP, opóźnia ponadto fosfodiesterazę i chroni cAMP przed degradacją do AMP nieaktywnego. Krzem organiczny ma działanie lipolityczne – aktywuje cyklazę adenylową i pobudza w ten sposób powstawanie cAMP. Wyciąg z drzewa cekropia w badaniach in vitro wykazał działanie stymulujące wyzwalanie glicerolu przez adipocyty, a więc efekt lipolityczny, podobnie jak algi, na przykład laminaria digitata. Wyciąg z grejpfruta spowalnia fosfodiesterazę. Podobnie działają flawonoidy z gorzkiej pomarańczy, które dodatkowo katalizują powstawanie cAMP.

Mechanizmy membranowe i przekaźniki komórkowe

Zmniejszenie liczby membranowych receptorów lipidów

Cholesterol, i to tylko ten obecny w adipocytach, jest cząstką regulującą, która zmniejsza liczbę receptorów lipidów. Niektóre molekuły o budowie podobnej do cholesterolu powodują więc zmniejszenie liczby receptorów lipidów i ograniczają w ten sposób gromadzenie tłuszczu w adipocytach. Tak działa na przykład wyciąg z ziaren zielonej kawy.

Ograniczenie wyłapywania lipoprotein przez inhibicję wyzwalania frakcji lipidowych

Możliwe jest spowodowanie inhibicji lipazy lipoproteinowej (LPL) na początku lipogenezy, co pozwala znacz- Kofeina działa blokująco na receptory adipocytów Algi takie jak laminaria digitata również wykazują działanie lipolityczn nie ograniczyć wychwytywanie frakcji lipidowych, które nie są już uwalniane ze swoich nośników VLDL (Very Light Density Lipoproteines – lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości). Wyciągi roślinne zawierające kwas hydroksycytrynowy, antocyjany oraz fitosterole wpływają na gromadzenie zapasów tłuszczu.