DIABETYK w gabinecie podologicznym

© Press&Media

Cukrzyca – przyczyny i objawy

Cukrzyca jest to choroba charakteryzująca się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynikającą z defektu produkcji lub działania insuliny wydzielanej przez komórki beta trzustki. Podstawowym objawem cukrzycy jest zwiększony poziom glukozy we krwi. U osób zdrowych stężenie glukozy w osoczu jest utrzymywane w określonych granicach. Glukoza dostarczana jest do organizmu wraz ze spożytym pokarmem. Do przemiany glukozy w energię niezbędny jest hormon produkowany w trzustce zwany insuliną. Insulina jest uwalniana do krwi w odpowiedzi na wzrost stężenia glukozy we krwi po posiłku. Umożliwia ona utrzymanie glikemii (poziom cukru we krwi) w granicach normy.

Do rozwoju cukrzycy dochodzi wówczas, gdy ilość insuliny wydzielanej przez trzustkę jest zbyt mała w stosunku do zapotrzebowania organizmu. W konsekwencji rozregulowania wielu procesów metabolicznych dochodzi do uszkodzenia małych i dużych naczyń krwionośnych w ważnych dla życia narządach. Zmiany te zwiększają ryzyko przedwczesnego zgonu osób dotkniętych tą chorobą. Wysoki poziom cukru we krwi w cukrzycy niesie za sobą uszkodzenie, zaburzenia czynności i niewydolność różnych narządów, szczególnie oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych. Objawy cukrzycy to wielomocz, wzmożone pragnienie, wzmożone łaknienie, niewyjaśniony spadek masy ciała, nawracające zakażenia skóry (np. czyrak), zapalenie napletka, grzybica pochwy, nawracające stany zapalne dróg moczowych, nie gojące się owrzodzenia kończyn dolnych, zawał serca, zawał mózgu, choroba naczyń obwodowych, zaburzenia widzenia, zaburzenia potencji.

Profilaktyka to podstawa

Pamiętajmy, że najważniejsza jest profilaktyka i zanim dojdzie do zauważalnych objawów, należy dbać o odpowiednią dietę i aktywność fizyczną, aby zminimalizować ryzyko pojawienia się choroby. Wskazane jest również badanie poziomu glukozy we krwi w celu wychwycenia ewentualnego problemu. Zasadą współczesnej terapii cukrzycy jest leczenie wszystkich zaburzeń towarzyszących chorobie, a nie tylko kontrola gospodarki węglowodanowej. Dążenie do normalizacji masy ciała, zwiększenie aktywności fizycznej, właściwa dieta, leczenie częstych w cukrzycy zaburzeń lipidowych, nadciśnienia tętniczego i innych chorób układu krążenia oraz utrzymywanie glikemii w przedziale wartości możliwie najbardziej zbliżonym do norm zmniejsza ryzyko rozwoju choroby i powikłań z nią związanych.

Zespół stopy cukrzycowej

Klienci gabinetów podologicznych są często osobami chorującymi na cukrzycę i wielu z nich ma niepokojące objawy w obrębie stóp. Podolog powinien diabetyków traktować według odpowiednich procedur zabiegowych. Dobry gabinet podologiczny dla osoby chorej na cukrzycę jest nie tylko miejscem, w którym wykonuje się zabiegi podologiczne, ale również kopalnią wiedzy na temat profilaktyki cukrzycy i zespołu stopy cukrzycowej.

Zespół stopy cukrzycowej jest niebezpiecznym powikłaniem cukrzycy, który ściśle związany jest z praktyką podologiczną. Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) jest to infekcja, owrzodzenie lub/i destrukcja głębokich tkanek w połączeniu z zaburzeniami neurologicznymi oraz chorobami naczyń obwodowych, w różnym stopniu zaawansowania, w kończynach dolnych poniżej kostki.

Przyczyny wystąpienia schorzenia

Główne przyczyny stopy cukrzycowej związane są ściśle z utrzymującym się wysokim poziomem cukru we krwi. Dlatego bardzo ważne jest rozpoczęcie leczenia cukrzycy na jak wcześniejszym etapie choroby, co może zatrzymać zmiany w naczyniach krwionośnych i włóknach nerwowych. Podolog powinien znać grupę czynników, które wpływają na przyśpieszenie pojawienia się zmian chorobowych w obrębie stopy u diabetyków. Należą do nich przede wszystkim: otyłość, wysoki poziom cholesterolu, nadciśnienie, niedostateczna i nieprawidłowa higiena stóp, nieodpowiednie obuwie, lekceważenie drobnych skaleczeń i urazów, nieregularne usuwanie modzeli i odcisków, palenie tytoniu.

Za najważniejsze przyczyny stopy cukrzycowej uważa się powikłania cukrzycy, do których należą: niedokrwienie i neuropatia. Niedokrwienie powstaje na skutek zbyt dużej ilości glukozy we krwi, która doprowadza do uszkodzenia błony naczyń krwionośnych (mikroangiopatie), następuje twardnienie tętnic oraz rozwój miażdżycy, które łącznie wpływają na niedostateczne dotlenienie i niedokrwienie kończyn dolnych. Problemy z niedokrwieniem wywołują dolegliwości bólowe, spowalniają proces gojenia się ran i w końcu wywołują martwicę. Drugą z kolei przyczyną stopy cukrzycowej jest neuropatia, która polega na uszkodzeniu czuciowych włókien nerwowych, które skutkują brakiem odczuwania bólu, przez co chory przez dłuższy czas nie reaguje na urazy w obrębie stopy.

Postacie zespołu stopy cukrzycowej

Obie przyczyny stopy cukrzycowej – niedokrwienie i neuropatia – nie zawsze występują razem i dlatego wyróżnia się trzy postacie tego schorzenia, o czym bezwzględnie powinien podolog pamiętać:

1. zespół stopy niedokrwiennej: brak dopływu krwi, słabe gojenie, upośledzenie zwalczania infekcji, bóle w łydkach przy chodzeniu, w tym przypadku pacjent będzie silnie reagował bólowo;
2. zespół stopy neuropatycznej: zmiana kształtu stopy, brak czucia; jest to niebezpieczne, ponieważ bez odpowiedniej wiedzy i wyczucia możemy uszkodzić skórę klienta, który nie będzie reagować na dolegliwości bólowe;
3. neuropatyczno-niedokrwienna stopa cukrzycowa.

Diagnostyka i objawy schorzenia

Diagnostyka neuropatii i niedokrwienia może być przeprowadzana za pomocą: badania czucia w stopach (monofilament, widełki stroikowe, neurotipsy) oraz oceny ukrwienia (palpacyjne badanie tętna na tętnicach grzbietowych i piszczelowych tylnych).