Piękne i zdrowe włosy…

Nie ulega wątpliwości że stan i wygląd skóry oraz włosów są odzwierciedleniem zdrowia całego organizmu. Stres, niewystarczająca ilość snu, zła dieta, palenie papierosów, przejawiają się w szarej i zmęczonej skórze, a także matowych, cienkich, wypadających włosach. Warto zatem głębiej przyjrzeć się temu w jakim stanie są nasze włosy i wyciągnąć z tej obserwacji wnioski odnośnie naszego stylu życia.

Włosy jako materiał diagnostyczny

Coraz bardziej popularną metodą diagnostyki stanu zdrowia jest analiza pierwiastkowa włosa. Ma ona na celu głównie ocenę stanu odżywienia organizmu i jest bardzo pomocna przy określeniu charakterystycznych cech matabolizmu danej osoby. Popularne badanie krwi może być niewystarczające w celu określenia zawartości biopierwiastków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu, ze względu na to iż krew jest tkanką homeostatyczną, wyrównuje niedobór pierwiastków, pobierając je z narządów. Poza tym pierwiastki we włosach są około 50 razy bardziej stężone niż w surowicy krwi. W trakcie wzrostu włosa biopierwiastki są wbudowywane w jego strukturę, tempo wzrostu włosów to około 1 cm na miesiąc, dlatego na podstawie stężenia biopierwiastków we włosach można wyciągnąć wnioski o ich zawartości w organizmie w czasie około 2-3 miesięcy.

Badanie polega na pobraniu około 300 mg włosów ściętych przy skórze pacjenta, odpowiednim przygotowaniu – umyciu i wysuszeniu, a następnie spaleniu w piecu mikrofalowym i wykonaniu analizy za pomocą absorpcjometru atomowego. W trakcie badania oznaczana jest zawartość 24 biopierwiastków, takich jak: wapń, sód, potas, fosfor, cynk, magnez, żelazo, miedź, molibden, kobalt, chrom, lit, stront, nikiel, mangan, selen, wanad, bor, bar, siarka, srebro, krzem, jod, cyna oraz 5 pierwiastków toksycznych: arsenu, rtęci, glinu, kadmu, ołowiu. Wynik takiego badania jest bardzo pomocny podczas opracowywania prawidłowej diety pacjenta uskarżającego się na problemy zdrowotne.

Badanie składu pierwiastkowego włosów jest również przydatne przy diagnozie wielu chorób. Analizując wyniki badań, stwierdzono m. in. wielokrotnie wyższy poziom ołowiu, glinu, chromu, molibdenu, wanadu u dzieci z autyzmem, podwyższoną zawartość antymonu u chorych na raka, podwyższoną zawartość kadmu, a obniżoną żelaza u osób z nadciśnieniem.

Znając ogólny stan zdrowia organizmu i wiedząc jak poszczególne pierwiastki wpływają na stan zdrowia przekładający się na wygląd włosów i skóry można prawidłowo dobrać dietę, czyli podstawowy warunek niezbędny do osiągnięcia pięknych i zdrowych włosów został spełniony.

Metody diagnostyki zdrowia włosów

Trychologia to dość nowa dziedzina nauki, ciesząca się ostatnio coraz większym powodzeniem. Trycholog zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem chorób związanych z włosami i skórą głowy. Jako że problemy te są silnie związane z funkcjonowaniem całego organizmu, chociażby układu hormonalnego, trycholog współpracuje z szeregiem lekarzy specjalistów. Problemy z jakimi najczęściej stawiają się pacjenci to wypadanie włosów i łysienie, łojotok, łupież. Trycholog dysponuje wieloma nowoczesnymi metodami badania stanu włosów. I tak na przykład: trichogram to metoda pozwalająca na określenie stosunku ilościowego włosów znajdujących się w poszczególnych stadiach wzrostu, a opracowuje się go przy użyciu mikroskopowej obserwacji stanu korzenia odpowiednio przygotowanych włosów. Fototrichogram jest przydatny do oceny stanu łysienia, a polega na fotografowaniu w określonych odstępach czasu małego fragmentu skóry z której wygolono włosy i analizie mikroskopowej obciętych włosów. W ocenie uszkodzeń struktury włosa pomocne jest też badanie kamerą video.

Do najpopularniejszych metod terapii problemów włosów i skóry głowy należą mezoterapia i laser LED. Celem zabiegów mezoterapii jest aktywowanie fazy anangenowej i wydłużenie telogenowej. Wstrzykiwane podczas zabiegu substancje aktywne odżywiają, nawilżają i regenerują cebulki włosowe. Laser LED, natomiast emituje światło czerwone, które zamienione w skórze na energię chemiczną pobudza metabolizm skóry głowy.

Najczęstsze problemy w pielęgnacji włosów

By przyjąć właściwą i skuteczną metodę pielęgnacji włosów należy poznać je od środka. Włos składa się z części zewnętrznej, czyli włókna (łodyga trzon) i części wewnętrznej – mieszka włosowego. W budowie mieszka włosowego wyróżnić można trzy części: dolną, środkową i górną. Część środkowa jest otaczana przez włókna nerwowe. Pod wpływem stresu i emocji mieszek włosowy otoczony splotami nerwowymi obkurcza się stymulując tym samym znajdujący się w pobliżu gruczoł łojowy do produkcji zwiększonej ilości sebum, stąd tak dużo osób prowadzących stresujący tryb życia skarży się na przetłuszczanie się włosów.

Innym problemem, na który uskarża się wiele kobiet (i wielu mężczyzn) jest wypadanie włosów. Każdy mieszek włosowy bierze udział w cyklu wzrostu włosa składającym się z trzech etapów – fazy szybkiego wzrostu i tworzenia łodygi (anagen), fazy zatrzymania wzrostu i odżywiania włosa (katagen) i etapie spoczynku, który poprzedza wypadanie włosa (telogen).

Faza anangenowa rozpoczyna się w momencie przekazania sygnału brodawki skórnej do drugorzędowych komórek macierzystych, które ulegają różnicowaniu i aktywacji zapoczątkowując wzrost włosa. W fazie anangenowej znajduje się około 85-90% mieszków włosowych i trwa ona około 2-8 lat. Czas trwania fazy anangenowej determinuje długość włosa.

Znacznie krócej bo tylko około 3 tygodni trwa faza katagenowa, w której następuje apoptoza większości keratynocytów mieszka włosowego, zatrzymanie wzrostu i pigmentacji komórek.

Faza telogenowa trwa od 2 do 4 miesięcy, z chwilą jej zakończenia mieszek włosowy ponownie wchodzi w fazę anagenu i cały cykl powtarza się. W trakcie telogenu trzon włosa przekształca się w dojrzały i w pełni zrogowaciały włos który odłącza się od mieszka i wypada. W fazie telogenowej znajduje się na ogół 5-15% mieszków włosowych a wzrost tej liczby prowadzi do nadmiernego wypadania włosów.

Wypadanie włosów powodowane jest zatem zmianami w cyklu życiowym włosa takimi jak: zmniejszenie liczby włosów w fazie anangenowej, a wzrost włosów telogenowych, wydłużenie fazy telogenowej i skrócenie anangenowej, przez co włos staje się cieńszy i krótszy.

Dobierając kosmetyki do pielęgnacji włosów, należy zwracać uwagę czy zawierają one składniki poprawiające kondycję komórek mieszka włosowego. Do pielęgnacji włosów wypadających jeszcze kilka lat temu polecane były płyny zawierające składniki wywołujące lekkie podrażnienie skóry głowy, zwiększony przepływ krwi, a co za tym idzie poprawę ukrwienia, dotlenienia i odżywienia mieszków włosowych. Dzisiaj coraz popularniejsze stają się peelingi enzymatyczne do skóry głowy zawierające np. kwas salicylowy. Oczyszczanie skóry głowy z udziałem peelingów usprawnia usuwanie nadmiaru sebum, a zawarte w nich enzymy wchłaniają się do mieszków, skóra jest lepiej odżywiona, bardziej dotleniona, składniki aktywne stosowanych po peelingu kosmetyków pielęgnacyjnych mają ułatwioną drogę wnikania do wnętrza skóry.

Starzenie się włosów

Starym zagadnieniem zauważonym na nowo przez technologów i producentów surowców kosmetycznych jest problem starzenia się włosów. Składniki takie jak: kwas hialuronowy, kolagen, koenzym Q10, antyoksydanty, typowe dla kremów anty-aging znajdują z powodzeniem zastosowanie w kosmetykach do pielęgnacji włosów. Problem starzenia się włosów można rozwiązać na dwa sposoby: poprzez poprawę cech sensorycznych włókna włosa takich jak: kolor, połysk, miękkość-szorstkość, jak i poprawiając kondycję mieszka włosowego.
Najbardziej uciążliwym objawem starzenia się włosów jest ich siwienie. To kiedy pojawią się pierwsze siwe włosy jest uwarunkowane genetycznie. Na postępującą utratę komórek barwnikowych włosa – melanocytów i ich obniżoną aktywność duży wpływ wywierają wolne rodniki. Oprócz zmiany koloru wolne rodniki wywołują również degradację keratyny włosa i lipidów spajających łuskę włosa. W konsekwencji włosy stają się łamliwe, szorstkie, suche i brak im połysku. Spośród surowców wykorzystywanych w kosmetykach mających przeciwdziałać zgubnym skutkom działania wolnych rodników wyróżnić można np. ekstrakt z liści karczocha bogaty w przeciwutleniacz jakim jest kwas hydroksycynamonowy. Podobnie jak w pielęgnacji starzejącej się skóry, tak i włosów dużą role odgrywa prawidłowe nawilżenie, stąd tak popularne ostatnio stały się szampony z dodatkiem olejów. Bardzo ważne w walce o młodość włosów jest dbanie o kondycję mieszka włosowego – żywej części włosa, z którego wyrasta jego łodyga. Sprzymierzeńcy zdrowych mieszków włosowych to mikroelementy, aminokwasy, peptydy, węglowodany, dostarczane z pożywieniem, ale i w postaci toników, czy płukanek do skóry głowy.

Objawy starzenia się włosów to również ich postępująca szorstkość, spadek wytrzymałości na rozciąganie, zmniejszenie średnicy włosa. Firmy kosmetyczne intensywnie pracują nad rozwiązaniem podobnych problemów, a efekty ich badań można zauważyć w coraz częściej pojawiających się na półkach, zwłaszcza tych „wyższych”, seriach kosmetyków do włosów dojrzałych.

Najnowsze trendy w pielęgnacji włosów

O znaczeniu keratyny dla zdrowego wyglądu włosów słyszała każda kobieta, która chociaż trochę interesuje się kosmetologią. Nowość stanowi keratyna biomimetyczna, efekt pracy specjalistów z dziedziny proteomiki, czyli nauki zajmującej się badaniem budowy i funkcji białek. Biomimetyczna keratyna nie tylko uzupełnia ubytki w strukturze włosa, ale naśladując białka obecne we włosach naprawia najbardziej zniszczone obszary jego włókna.

Śledząc trendy obowiązujące wśród szerokiej gamy kosmetyków do włosów można zauważyć pewne analogie do produktów do pielęgnacji skóry. Coraz bardziej popularne stają się szampony i odżywki (a najlepiej 2 w 1), które oczyszczają, tonizują i nawilżają włosy i skórę głowy. Popularne staną się wkrótce szampony multifunkcyjne, łączące w sobie kilka kierunków działania i oszczędzające czas, którego klienci ciągle mają zbyt mało. Ekologiczne kosmetyki do włosów, farby o zredukowanej ilości składników drażniących skórę głowy, łagodne surfaktanty, lista możliwości jakimi dysponuje przemysł kosmetyczny, jak i lista wymagań konsumentów staje się coraz dłuższa.

Aneta Kołaczek

LITERATURA

Ceraulo E., Jabłońska M., Rynek kosmetyków do włosów – najnowsze trendy, Świat Przemysłu Kosmetycznego, 01/2013

Dorin R. J., Zapobieganie procesom starzenia się włosów, Chemia i Biznes. Rynek Kosmetyczny i Chemii Gospodarczej, 2/2014

Sekita – Pilch M., Mezoterapia skóry głowy, Art of Beauty, 1/2014

Siekierski M., Włosy też się starzeją! Trend nr 1 w pielęgnacji włosów, Świat Przemysłu Kosmetycznego, 04/2013

Urbańska J., Biomimetyka – nowe możliwości w kosmetyce, Świat Przemysłu Kosmetycznego, 02/2013

Gdy włosy chorują, Wiadomości Kosmetyczne, 5/2014

Analiza pierwiastkowa włosów. Włos pod lupą, Les Nouvelles Esthѐtiques, 1/2007

http://www.biomol.pl/uslugi/analiza-pierwiastkowa-wlosow.html

http://www.biomol.pl/media/downloads/przykladowy-wynik-analizy-pierwiastkowej-wlosow.pdf

http://biotechnologia.pl/kosmetologia/artykuly/wspolczesne-metody-diagnostyki-chorob-wlosow,12912?utm_source=article_show&utm_medium=related_box&utm_campaign=production

http://biotechnologia.pl/kosmetologia/artykuly/wlosy-odbiciem-naszego-stanu-zdrowia-rozmowa-z-trycholog-edyta-pawlus,14116

http://bioxet.com/polska/pl/anatomia-del-cabello.html?page=4,1

http://www.medycyna.krakow.pl/badanie_wlosa.html