Cykl miesięczny – regulowanie i zmniejszanie dyskomfortu

Dwie fazy cyklu miesięcznego

Faza folikularna

Trwa ona około 14 dni i zaczyna się od pierwszego dnia krwawienia miesiączkowego. W jajniku dojrzewa wówczas pęcherzyk, który następnie przekształca się w jajeczko. Po osiągnięciu dojrzałości zostaje ono wypchnięte przez jajnik do jajowodu. Faza folikularna kończy się owulacją.

Faza lutealna

Trwa ona od owulacji do rozpoczęcia miesiączki. Pęcherzyk, w którym powstało jajeczko, przybiera kolor żółty i zaczyna wydzielać progesteron. W przypadku gdy dojdzie do zapłodnienia, wydzielanie tego hormonu przedłuża się, żeby podtrzymać ciążę aż do jej rozwiązania. Jeśli do zapłodnienia nie dojdzie, poziom progesteronu spada. Pod koniec krwawienia miesiączkowego, podczas fazy folikularnej, błona śluzowa wyścielająca macicę jest najcieńsza. Między 4. a 14. dniem cyklu endometrium regeneruje się i pogrubia pod wpływem estradiolu. W trakcie fazy lutealnej błona śluzowa nadal rozrasta się. Gdy nie dochodzi do zapłodnienia, ulega ona złuszczeniu, co wywołuje krwawienie.

Zespół napięcia przedmiesiączkowego

Krwawienie miesięczne wiąże się z intensywnym wydzielaniem progesteronu i często powoduje to zaburzenia w wydzielaniu neuroprzekaźników w mózgu (zwłaszcza serotoniny). To zachwianie równowagi hormonalnej wywołuje na początku miesiączki lub przed nią objawy fizyczne i emocjonalne oraz zachowania określane mianem zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS – premenstrual syndrome).

25% kobiet twierdzi, że regularnie doskwierają im wzdęcia, bóle pleców, zaburzenia snu, niepokój, irytacja, wykwity skórne i pogorszenie stanu w przypadku występowania przewlekłych chorób, takich jak alergia, astma, padaczka itd. Te symptomy przybierają różne nasilenie u różnych kobiet. Jedne kobiety akceptują tymczasowe zmiany w ciele i nastroju, inne czują, że przeszkadzają im one w życiu prywatnym i zawodowym.

Pewne czynniki zdają się sprzyjać temu, że objawy przedmiesiączkowe i sama miesiączka powodują silny dyskomfort: specyficzne otoczenie rodzinne, dieta zawierająca zbyt wiele czerwonego mięsa i cukrów prostych, palenie tytoniu, nadmiar kawy i alkoholu, niewystarczająca ilość snu lub słaba jego jakość, nieumiejętne radzenie sobie ze stresem, nadwaga.

Syndrom napięcia przedmiesiączkowego jest wywołany: nadmiarem estrogenów spowodowanym wysokim poziomem FSH (folikulotropina) i niedostatecznym metabolizmem estrogenów w wątrobie, niewydolnością ciałka żółtego lub niedoborem witaminy B6 i cynku.

Dobre samopoczucie przed miesiączką

Żeby zapewnić komfort kobiecie przed miesiączką albo w fazie premenopauzalnej, można zastosować środki ziołowe.

Przywrotnik pospolity, zwany rośliną alchemików (łac. nazwa: Alchemilla L.), posiada bardzo interesujące właściwości przypominające właściwości progesteronu. Zawiera taniny, flawonoidy, kwasy polifenolowe. Wywołuje krwawienie miesięczne, działa rozkurczowo, ściągająco, zmniejsza przekrwienie, uśmierza bolesne skurcze macicy, zapobiega włókniakom i endometriozie, jest antyutleniaczem oraz wspomaga gojenie się ran. Jest wskazany przy: zaburzeniach cyklu miesiączkowego (bolesne, nieregularne i krwotoczne miesiączkowanie), upławach, uszkodzeniach błony śluzowej narządów rozrodczych, mimowolnym moczeniu, zatrzymywaniu wody i trądziku pojawiającym się przed miesiączką, świądzie okolic płciowych, trudnych połogach.

Niepokalanek pospolity (Agnus castus) to śródziemnomorski krzew z niewielkimi czerwonawymi jagodami o cytrusowym zapachu i pikantnym smaku. Działa antyestrogenowo, przez co zapobiega nadmiarowi tego hormonu, a co za tym idzie – zatrzymywaniu wody i problemom skórnym. Reguluje wydzielanie FSH i luteiny. Jest znanym środkiem wywołującym miesiączkę, uśmierzającym, działającym mlekopędnie i zmniejszającym popęd. Stosuje się go przy krwotokach z macicy.

Hamamelis (oczar wirginijski) był używany przez Indian z Ameryki Północnej jako ziele wspomagające gojenie się ran i powstrzymujące krwotoki. Zawiera dużo ściągających tanin i powoduje obkurczanie naczyń krwionośnych. Zmniejsza przekrwienie narządów w miednicy i przynosi ulgę w bolesnych miesiączkach.

Ostropest plamisty zawiera w nasionach sylimarynę, która wspomaga regenerację wątroby. Dzięki swojemu działaniu na wątrobę ma wpływ na magazynowanie i regenerację krwi w organizmie i na krążenie. Reguluje krwotoczne miesiączki i zmniejsza przekrwienie w obrębie miednicy.

dr Christine Vallée