Kolagen – elastyczne rusztowanie skóry

Kolagen jest włóknistą glikoproteiną obecną we wszystkich strukturach ciała: skórze, chrząstkach, ścięgnach, wiązadłach i tkance łącznej. Stanowi 30-35% ogółu białek w organizmie ludzkim i zapewnia odporność, elastyczność oraz regenerację wszystkim tkankom, w których się znajduje.

Istnieje kilka typów kolagenu – I, II, III, IV, V...  – każdy jest obecny w konkretnych tkankach i posiada specyficzne właściwości. W skórze dominuje kolagen typu I, zaś typ III stanowi mniejszy procent.

Kolagen skórny

Kolagen stanowi znaczną większość struktury skóry właściwej. Fibroblasty syntetyzują bazową molekułę, tropokolagen, prekursor przyszłego kolagenu. Składa się on z trzech łańcuchów złożonych z kilkuset aminokwasów zwiniętych w helisę. Główne aminokwasy tworzące owe łańcuchy to: prolina, hydroksyprolina, arginina, lizyna, glicyna... Razem z elastyną i innymi białkami kolagen, mający postać włókien, tworzy macierz pozakomórkową tkanki łącznej.

Degeneracja kolagenu spowodowana starzeniem

Począwszy od 25. roku życia kolagen skórny ulega degeneracji; proces ten przyspiesza po przekroczeniu czterdziestki – utrata kolagenu wynosi od tego momentu około 1% rocznie.

Co więcej, z czasem interakcje między fibroblastami a kolagenem ulegają osłabieniu; pociąga to za sobą dezorganizację i rozluźnienie sieci skórnej. Równocześnie kolagen starzejącego się organizmu ulega sklejaniu poprzez mechanizm tworzenia „mostów”, pociągając za sobą sztywnienie tych włókien: zjawisko to nosi nazwę glikacji.

Brak kolagenu i jego degeneracja powodują powstawanie zmarszczek, utratę zwartości i blasku skóry, sprzyjają tez powstawaniu brunatnych plam. Zmiany te nasilają się po 45. roku życia.

Do naturalnych procesów starzenia dochodzą takie czynniki jak: tytoń, alkohol, zanieczyszczenie powietrza, stres, niektóre leki oraz infekcje. Mogą one wpływać hamująco na produkcję kolagenu, pogłębiając jeszcze proces starzenia się skóry.

Kolagen w kosmetyce

Laboratoria kosmetyczne dobrze zrozumiały znaczenie dostarczania skórze kolagenu, dlatego stał się on jedną z głównych substancji w formułach przeciwstarzeniowych.

Przed pojawieniem się „choroby wściekłych krów” kolagen wykorzystywany w kosmetyce pochodził od krów właśnie Dzisiaj stosuje się kolagen morski, otrzymywany ze skóry ryb. Jego podgrzewanie prowadzi do powstania żelatyny.

Cząstka kolagenu jest bardzo duża i z tego względu nie może pokonać bariery skórnej: jest więc używana do nawilżania i zapewniania natychmiastowego blasku wierzchniej warstwy skóry.

Cząsteczkę tę można jednak poddać hydrolizie, by otrzymać hydrolizat kolagenu, czyli mieszankę aminokwasów i oligopeptydów zdolną do przeniknięcia przez naskórek. Taka postać kolagenu posiada właściwości regeneracyjne i nawilżające, pobudza na nowo syntezę kolagenu w skórze i dzięki temu przyczynia się do reorganizacji „architektury” skórnej, co zapewnia intensywne działanie przeciwzmarszczkowe i napinające.

W ostatnich latach wiele laboratoriów opracowało serie kosmetyków oparte na tej właśnie cząsteczce, będącej gwarantem urody i witalności skóry. Produkty do pielęgnacji domowej są dopełnieniem zabiegów gabinetowych, w których wykorzystuje się między innymi płaty kolagenowe zapewniające natychmiastowy i silny efekt wygładzenia zmarszczek.

Kolagenu nie dostarczamy sobie z pokarmem. Można go uzupełniać drogą przezskórną, a także w formie suplementów diety.

Anne-Sophie Gamelin

Tłum. Dorota Bury