Shiatsu: japońska sztuka masażu

Shiatsu stosuje się w celu zrelaksowania pacjenta, ale jego opanowanie pozwala również na rewitalizację i regenerację organizmu. Doświadczony masażysta potrafi dostrzec brak równowagi w ciele i poprzez odpowiednie zabiegi poprawić stan organów.

Shiatsu jest japońską sztuką masażu palcami i dłońmi (shi oznacza „palec” a atsu „nacisk”) wywodzącą się z tradycyjnej medycyny chińskiej, od której się jednak oddzieliła, kładąc nacisk na aspekt pragmatyczny. Jej początki sięgają XVII wieku, a rozwijała się przez cale stulecia aż do końca wieku

Shiatsu uważa się za prewencyjną metodę medyczną, ponieważ jest w stanie pobudzać naturalne siły obronne organizmu, zwiększać elastyczność tkanek mięśniowych, korygować pomniejsze wady kośćca, harmonizować funkcjonowanie układu nerwowego i gruczołów hormonalnych, pobudzać krążenie krwi i limfy. Jest doskonałą metodą relaksacji, ale może też wspomagać pracę kosmetyczki, zwiększając skuteczność zabiegów. Działa bowiem jednocześnie na fizyczny i psychiczny wymiar jednostki.

Seans shiatsu

Seans shiatsu składa się z trzech etapów. Przed rozpoczęciem właściwego seansu ważne jest w celu odprężenia i rozgrzania całego ciała (a dla wykonującego ze względu na higienę) odbycie pięciominutowego ashiyu. Ashiyu to ogrzewanie stóp poprzez włożenie ich na pięć minut do naczynia wypełnionego ciepłą, niemal gorącą wodą.

Następnie przystępuje się do seansu właściwego.

Pacjent leżący na plecach

W metodzie shiatsu, którą opracował Hiroshi Iwaoka, zaczyna się od leżenia na plecach, choć tradycyjnie pacjent leży z początku zawsze na brzuchu. Jak twierdzi Hiroshi Iwaoka, taki sposób rozpoczęcia seansu lepiej przygotowuje pacjenta (co jest bardzo ważne) do kolejnych zabiegów.

Shiatsu wykonywane na stopach ma działanie stymulujące i rewitalizujące nie tylko nogi, lecz także całe ciało. Następnie masażysta zajmuje się dolnymi partiami przedniej strony ciała.

Pacjent leżący na brzuchu

Plecy są największym obszarem, na którym pracuje masażysta. Zabiegi na plecach trwają najdłużej, ale są bardzo przyjemne i mają dobroczynne działanie.

Shiatsu pośladków, tylnej strony dolnych partii ciała i podeszew stóp usprawnia cyrkulację krwi i pobudza drenaż limfatyczny. Wspomaga również walkę z żylakami i obrzękami.

Pacjent leżący na plecach

Barki i ramiona są narażone na wszelkiego rodzaju napięcia podczas dnia. Te napięcia kumulują się często w ramionach, szyi i plecach, wywołując ból. Shiatsu przynosi ulgę w tych dolegliwościach. Jest skutecznym sposobem walki z napięciami, bólami głowy, bólami oczu i niepokojem. Shiatsu głowy aktywizuje cyrkulację krwi i wzmacnia jednocześnie włosy.

Techniki nacisku

Shi-atsu oznacza dosłownie nacisk palcami, ale fakt, że pracuje się za pomocą palców, nie oznacza, że jest to proste. Przeciwnie, wykonywanie masażu palcami, dłońmi i czasem łokciami wymaga dużej wprawy i siły.

Nacisk palcami

Nacisk palcami działa na mięśnie i nerwy, pobudza energię witalną, niweluje skutki stresu oraz napięć nerwowych, zwalcza ból, wzmacnia system immunologiczny, równoważy sferę emocjonalną i fizyczną, poprawia postawę ciała, dobroczynnie wpływa na proces trawienia i zwiększa libido. Shiatsu pozwala zatem odzyskać zdrowie, ponieważ równoważy poziom energii w ciele, likwidując jej zaburzenia będące przyczyną różnych dolegliwości.

Nacisk kciukiem

Kciuk jest bardzo pożyteczny w shiatsu z powodu swej stabilności i siły. Nacisk wykonywany jest za pomocą kciuka prawego i/lub lewego. Inne palce są wtedy umieszczone lekko na ciele, by dawać punkt oparcia.

Nacisk kciukiem na kciuk

Gruba część kciuka jest umieszczona lekko na paznokciu drugiego kciuka. Nacisk jest wykonywany za pomocą dwóch kciuków jednocześnie, ale kciuk, który jest wyżej, naciska słabiej.

Nacisk czterema palcami z odchylonym kciukiem

Używa się tu zarazem kciuka i czterech pozostałych palców zwróconych w tym samym kierunku i trzymanych razem tak, by tworzyły lekki kąt z kciukiem.

Nacisk pięcioma palcami

Używa się jednocześnie czterech lub pięciu palców. Ta technika jest używana jedynie na czaszce.

Nacisk dłonią

Pięć palców jest połączonych i stosuje się nacisk całej dłoni, używając jednej ręki.

Nacisk łokciem

Nacisk jest wykonywany albo prawym albo lewym łokciem. Musi być on zgięty pod kątem około 90^o.

Sposoby nacisku

Nacisk podstawowy

Ta metoda jest używana najczęściej. Nacisk wykonywany jest albo kciukiem, albo dłonią, łagodnie i stopniowo, potem powoli jest zmniejszany. Trwa od 3 do 5 sekund.

Nacisk skoncentrowany

Nacisk jest zwiększany stopniowo, koncentruje się na jednym miejscu przez 5-7 sekund. Kiedy osiąga intensywność, stopniowo się go zmniejsza. Ten zabieg, który można powtarzać kilka razy, wykonywany jest techniką kciuk na kciuku lub za pomocą łokcia.

Nacisk obrotowy

Jest to bardzo specjalna metoda. Nacisk wykonywany jest kciukiem, delikatnie i stopniowo, potem nagle słabnie i po krótkiej przerwie kończy się go, zakreślając półkole. Ta technika zarezerwowana jest dla doświadczonych masażystów, ponieważ z racji swej trudności i uciążliwości wymaga dłuższego treningu.

Siła używana przez masażystę to nie tylko siła ramion, musi on wykorzystywać w nacisku siłę całego swego ciała. W przeciwieństwie do chińskiej metody, w której używa się terminu meridianów energetycznych, mio-energetyka pojmuje energię w sposób bardziej praktyczny i używa się w niej raczej określenia meridiany mięśniowe. Opiera się na nowoczesnej naukowej analizie ludzkiego ciała i zachodniej wiedzy medycznej, nie zapominając jednak o chińskiej tradycji bioenergetyki.

Przebieg masażu

Masażysta pracuje kliencie ubranym. Na początku klęczy na kolanach u jego stóp.

Shiatsu stóp

Najpierw należy uspokoić się, potem przypomnieć sobie trzy reguły:

-         używać ciężaru swojego ciała,

-         wykonywać nacisk w kierunku od środka ciężkości ciała,

-         nacisk wykonywać wertykalnie w stosunku do ścięgien mięśniowych.

Umieścić dłonie na poziomie kostek i wybrać trzy punkty schodzące aż do dużego palca u nogi. Naciskać ciężarem ciała, napiętymi ramionami, na każdy punkt na wewnętrznej krawędzi stopy pacjenta. Następnie przykryć całe podeszwy stóp, przesuwając dłonie z góry na dół. Powtórzyć ruch 5 razy.

Shiatsu dolnych partii przedniej części ciała

Masażysta przesuwa się wzdłuż ciała pacjenta po stronie nogi, którą będzie się zajmował.

Użyć prawej dłoni i naciskać na zewnętrzną krawędź uda pacjenta poprzez pięć nacisków wykonywanych od góry uda (poniżej głowy kości udowej) aż do kolana.

Uwaga! Nigdy nie wywierać nacisku na staw!

Lewa dłoń umieszczona na wewnętrznej stronie kolana stanowi punkt ograniczający. Powtórzyć ruch 3 razy.

Na środkowej linii przedniej strony uda wykonywać nacisk kciukiem na kciuk wzdłuż meridianu żołądka, naciskając na pięć punktów w kierunku biodro-kolano. Potem na zewnętrznej krawędzi uda wykonywać nacisk kciukiem wzdłuż meridianu pęcherzyka żółciowego, w pięciu punktach w kierunku biodro-kolano. Powtórzyć 3 razy.

Na nodze, na środkowej linii przedniej części, wykonywać nacisk kciukiem na kciuk wzdłuż meridianu żołądka w pięciu punktach w kierunku kolano-kostka. Powtórzyć 3 razy.

Następnie naciskać na zewnętrznej krawędzi nogi kciukiem na kciuk wzdłuż meridianu pęcherzyka żółciowego, w pięciu punktach w kierunku kolano-kostka. Powtórzyć 3 razy.

Usadowić się na kolanach twarzą w kierunku stóp.

Wykonywać nacisk kciukiem na kciuk dokładnie w punkcie E4, na środkowej linii stopy między dwiema kostkami i naciskać w czterech punktach wzdłuż czterech linii w kierunku w kierunku palców. Wykonać raz.

Chwycić każdy palec za krawędzie, zewnętrzną i wewnętrzną, między kciuk i palec wskazujący, poczynając od małego palca do palucha, i obracać każdy, naciskając kciukiem i palcem wskazującym. Wykonać raz na każdy palec.

Podnieść stopę, biorąc ją w lewą dłoń i chwycić palce prawą dłonią. Poruszać stopą, wykonując pięć szerokich okręgów z lewa na prawo. Piętę trzymaną w lewej dłoni przyciągnąć do siebie. W tym samym czasie palce trzymane w prawej dłoni są odsunięte i ugięte w kierunku pacjenta, potem przyciągnąć je do siebie. Wykonać raz.

Powtórzyć cały cykl z dolnymi partiami prawej części ciała.

Pacjent leżący na brzuchu

Masażysta klęczy na kolanach przed głową pacjenta. Wykonywać nacisk dłonią z lewej i prawej strony jednocześnie na punkt TR15 (punkt Knapsa). Powtórzyć 3 razy.

Wykonać trzy naciski dłonią na mięśnie trapezoidalne, z prawej i lewej strony jednocześnie. Powtórzyć 3 razy.

Masażysta przesuwa się wzdłuż ciała pacjenta, po przeciwnej stronie niż ta, nad którą pracuje, z jednym kolanem na ziemi. Wykonywać nacisk kciukiem, najpierw na trzy punkty wzdłuż lewej łopatki, potem na V12, V13, V14, V15 z lewej strony. Powtórzyć 3 razy w dwóch seriach. To samo zrobić z drugiej strony.

Masażysta jest nad pacjentem lub z boku. Wykonywać nacisk kciukiem z lewej i prawej strony jednocześnie na meridian pęcherza moczowego między punktami V15 i V32, na około dziesięć punktów. Powtórzyć 5-20 razy.

Shiatsu pośladków, dolnych partii tylnej strony ciała i podeszew

Masażysta siedzi na udach pacjenta z kolanami po obu jego stronach. Wykonywać nacisk dłoni na pośladki, z prawej i lewej strony jednocześnie. Nacisk wykonuje się do wewnątrz i do góry, od kości krzyżowej przez biodra. Trzy naciski powtórzyć 3 razy.

Masażysta przesuwa się wzdłuż pacjenta po stronie poddawanej zabiegowi, jedno kolano na ziemi.

Wewnętrzna dłoń trzyma kolano, podczas gdy druga wywiera nacisk na tylną stronę uda, podążając linią środkową w kierunku biodro-kolano (meridian pęcherza moczowego). Naciskać na 5 punktów, stopniowo zmniejszając siłę o 1-5 stopni. Powtórzyć 3 razy.

Masażysta klęczy na kolanach twarzą do podeszew stóp po stronie poddawanej zabiegowi. Wywierać nacisk kciukiem na kciuk na linii środkowej tylnej części nogi, w kierunku kolano – kostka (meridian pęcherza moczowego).

Masażysta klęczy na kolanach po stronie nogi, którą się będzie zajmował. Naciskać na łydkę czterema palcami z odchylonym kciukiem. Połączonymi dłońmi masuje się z góry na dół, od kolana do kostki. Powtórzyć 3 razy.

Masażysta klęczy na kolanach, twarzą do podeszwy stopy po stronie poddawanej zabiegowi. Naciskać kciukiem na kciuk na trzech liniach (wewnętrznej, środkowej i zewnętrznej) lewej podeszwy, przemieszczając się od pięty do palców. Powtórzyć pięć razy. Tak samo postępować z drugą stroną.

Naciskać delikatnie na stopy pacjenta w kierunku pośladków dłońmi w trzech punktach. Unieść nogi do pozycji wertykalnej, następnie znowu je położyć.

Pacjent leżący na plecach

Górne partie i ręce z lewej strony

Masażysta klęczy na kolanach, po stronie ramienia, którym się będzie zajmował. Chwycić lewe ramię, podnosząc przedramię pacjenta. Przytrzymując nadgarstek, naciskać czterema palcami z odchylonym kciukiem na meridian jelita grubego na ramieniu, potem na przedramieniu, potem na punkt G14. Powtórzyć 3 razy.

Trzymając ciągle lewy nadgarstek pacjenta, naciskać czterema palcami z odchylonym kciukiem wzdłuż meridianu osierdzia na ramieniu. Powtórzyć 3 razy.

Przesunąć małym palcem lewej dłoni między kciukiem a palcem wskazującym pacjenta, a małym palcem prawej dłoni między palcem małym a serdecznym. Pozostałe palce objąć dłonią. Naciskać kciukami, z prawej i lewej strony jednocześnie, po dwóch stronach dłoni. Potem przytrzymać kciukami boki dłoni, naciskając pozostałymi palcami jej środek i rozciągając ją. Masować intensywnie dłoń kciukami, zakreślając małe okręgi. Powtórzyć 3 razy. Te same ruchy wykonać po prawej stronie i na prawej ręce.

Shiatsu szyi i głowy

Przesunąć dłońmi po obu stronach kręgosłupa pacjenta. Środkowymi palcami zakreślać małe okręgi wzdłuż meridianu pęcherza moczowego po prawej i lewej stornie, powoli przesuwając dłonie aż do nasady szyi. Naciskać silnie środkowymi palcami punkty V10 i VB20 w kierunku szczytu czaszki.

Masażysta sadowi się za głową pacjenta. Naciska punkty V2 i VB3. Te punkty pozwalają zwiększyć skuteczność zabiegów na twarz, sprzyjając wnikaniu substancji pielęgnacyjnych.

Chwycić nadgarstki pacjenta i unieść jego ramiona nad głowę. Powtórzyć 3 razy.

Dobrze wykonany seans shiatsu sprzyja głębokiemu odprężeniu, tak psychicznemu, jak i fizycznemu, co pozwala zwiększyć skuteczność zabiegów kosmetycznych.

Źródło: Cabines France nr 164, Brigitte Häberlen

Tłum. Dorota Bury