Równowaga to podstawa

Odpowiednie proporcje pomiędzy poszczególnymi składnikami są niezwykle istotne dla właściwego funkcjonowania organizmu. Poprzez równowagę kwasowo-zasadową rozumiemy prawidłowe rozmieszczenie jonów wodorowych w przestrzeniach wodnych ustroju. Determinuje ono optymalną wartość współczynnika pH wynoszącą około 7.4, a więc bardzo zbliżoną do pH ciała człowieka wynoszącego 8.0, oraz prawidłowy przebieg wszelkich procesów życiowych, w tym funkcjonowania enzymów. Organizm człowieka posiada szereg mechanizmów regulujących utrzymanie względnie stabilnego poziomu stężenia jonów wodorowych. Należą do nich m.in. układy buforowe, usuwanie dwutlenku węgla przez płuca oraz wydalanie jonów wodorowych z moczem. Równowaga ta może zostać zachwiana poprzez niewłaściwą dietę, stres czy chorobę, której towarzyszy np. biegunka.

Stan, w którym pH krwi ulega znacznemu obniżeniu nazywamy kwasicą (acidozą). Może on objawiać się takimi dolegliwościami jak bóle głowy, zmęczenie, senność, pogorszenie stanu cery. Przewlekłe zakwaszenie organizmu sprzyja również takim chorobom jak cukrzyca, nadciśnienie, kamica nerkowa czy nowotwory. Stan ten zwiększa też ryzyko osteoporozy, ponieważ organizm wykorzystuje zgromadzone w kościach pierwiastki w celu neutralizacji nadmiaru kwasów. Rzadziej spotykana jest sytuacja przeciwna, czyli gdy pH istotnie wzrasta. Stan ten określamy mianem zasadowicy (alkalozy) a jej symptomami są m.in. potliwość, wymioty i apatia. 

Sposób odżywiania istotnie oddziałuje na równowagę kwasowo-zasadową ustroju. Dzieje się tak za sprawą zawartych w pożywieniu pierwiastków kwasotwórczych (chlor, fosfor, siarka) i zasadotwórczych (sód, potas, wapń, magnez). Proporcje poszczególnych pierwiastków decydują zaś m.in. o charakterze danego produktu. Co ciekawe, kwaśny smak nie jest równoznaczny z właściwościami kwasotwórczymi. Z taką sytuacją mamy do czynienia np. w przypadku wykazujących silny charakter alkaliczny owoców cytrusowych, ponieważ warunkujące ich smak kwasy organiczne nie wpływają na równowagę kwasowo-zasadową. 

Popularny napój typu cola ma z kolei silne działanie zakwaszające z powodu wysokiej zawartości fosforu. Ogólnie w przeciętnej diecie dominują pokarmy zakwaszające, czyli mięso i jego przetwory oraz produkty zbożowe. Ponadto, wiele produktów przemiany materii to kwasy, np. kwas siarkowy powstający w wyniku przemian białkowych oraz kwas fosforowy pochodzący z przemian fosfolipidów. Jak widać, nawet w warunkach fizjologicznych zachodzi tendencja do zakwaszania organizmu. 

W celu przeciwdziałania niekorzystnym skutkom zakwaszenia organizmu oraz zapewnienia dobrego samopoczucia doktor Robert Young opracował dietę alkaliczną (zasadową). Opiera się ona na założeniu, że 70-80% naszej diety powinny stanowić produkty o charakterze zasadotwórczym. Jadłospis oparty jest głównie o warzywa, owoce oraz orzechy. Co istotne, nie jest to dieta odchudzająca a sposób odżywiania służący poprawie stanu zdrowia oraz samopoczucia. Z kolei przeciwne efekty, czyli znaczne zakwaszenie organizmu, może wywołać głodówka stosowana w celu obniżenia masy ciała. Spowodowane jest to niecałkowitym spalaniem tłuszczów, wskutek czego powstają znaczne ilości ciał ketonowych, których wysokie stężenie wywołuje mdłości, bóle brzucha i głowy, pragnienie oraz senność.

Oczywiście nie można całkowicie wyeliminować z diety produktów o potencjale kwasotwórczym, ponieważ nasz organizm potrzebuje wielu różnych składników do prawidłowego funkcjonowania. Należy jednak zwrócić uwagę, by w całodziennej racji pokarmowej dominowały pokarmy o właściwościach alkalizujących. Przykładowo, obiadowi złożonemu z porcji mięsa i ryżu powinna towarzyszyć duża porcja surówki, a na deser zamiast słodkiego ciastka lepiej zjeść owoc, np. pomarańczę.

Tekst: Małgorzata Adamczewska, mgr inż. żywienia; www.BeautyBook.pl